วันเสาร์ที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552

อัจฉริยะ กับ สติปัฎฐาน 4

ข่าว ไทเกอร์ วู้ดส์ โปรกอล์ฟมือหนึ่งของโลก คว้าแชมป์ครั้งแล้วครั้งเล่า รู้สสึกประหลาดใจว่าเขามีคุณสมบัติอะไรที่เหนือกว่าคู่แข่งคนอื่นๆ ปีที่แล้วปีเดียวเขาคว้าแชมป์ไปเจ็ดรายการรวด ไทเกอร์ คว้าแชมป์เป็นว่าเล่น ชนะเลิศการแข่งขัน พีจีเอทัวร์ถึง 62 รายการ จนนักข่าวบางคนให้ความเห็นแปลกๆ ว่าเขาอาจเป็นมนุษย์ต่างดาวปลอมตัวมา



เช่นเดียวกับ โรเจอร์ เฟเดอเรอร์ นักเทนนิสมือหนึ่งของโลก ซึ่งครองตำแหน่งมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 จนถึงปัจจุบัน ซึ่งถือว่าเป็นสถิติใหม่ในการครองดันดับหนึ่งติดต่อกันยาวนานที่สุด และได้รับการตัดสินให้เป็นนักกีฬายอดเยี่ยมของโลก 3 ปีซ้อน เขาเป็นเชมป์วิมเบิลดันถึง 5 สมัย ฝีมือของเขาในเชิงเท็นนิสไร้เทียมทานที่สุด ชนิดที่เรียกว่า นับตั้งแต่มีมนุษย์คนแรกของโลกเกิดขึ้นเมื่อสองแสนปีก่อนจนถึงปัจจุบัน ไม่มีใครเล่นเท็นนิสได้เก่งกว่าเขา

เหตุและปัจจัยอะไรที่ทำไห้นักกีฬาหลายๆคน มีฝีไม้ลายมือในระดับที่เรียกว่า เหนือมนุษย์ เข้าขั้นเทพเข้าไปทุกที

เทวดาเป็นผู้ที่ฝึกสติจนบรรลุฌาน หรือญาณมาก่อน มนุษย์ผู้ที่เข้าใกล้ขั้นเทพก็คือผู้ที่ มีสติสัมปชัญญะสูงกว่าปกตินั่นเอง และสติที่นักกีฬาเหล่านี้มี ต้องเป็นสติที่ไว และละเอียดกว่าคู่แข่ง การฝึกสติได้ไวขนาดนั้น มีอยู่ทางเดียวคือ ใช้หลักของ สติปัฎฐาน 4 หมวด กายานุปัสสนา นั่นเอง

สติปัฎฐาน 4


กายานุปัสสนา : พิจารณากายเป็นอารมณ์


เวทนานุปัสสนา : พิจารณาสุข ทุกข์ เป็นอารมณ์


จิตตนุปัสสนา : พิจารณาจิต เป็นอารมณ์


ธรรมานุปัสสนา : พิจารณาธรรมเป็นอารมณ์

สติปัฎฐาน คือ การเจริญภาวนาที่มีสติเป็นประธาน พระพุทธองค์ตรัสว่าสติปัฎฐานนี้ เป็นหนทางที่เป็นอันเอก เพื่อความบริสุทธิ์ของเหล่าสัตว์ เพื่อล่วงความโศก และปริเทวะ เพื่อดับสูญแห่งทุกข์และโทมนัส เพื่อธรรมที่ถูกต้อง เพื่อทำพระนิพานให้แจ้ง

การมีสติสัมปชัญญะ มีความเพียร กำหนดรู้กายตามสภาวะเป็นจริง เช่น กำหนดรู้ลมหายใจเข้าออก เวลาเดิน นั่ง นอน รู้ลักษณะของธาตุทั้ง 4 ในกายเรานี้มี ผม ขน เล็บ เป็นต้น ตามเป็นจริงว่า เป็นสักว่ากายเท่านั้น เรียกว่า กายานุปัสสนา

การรู้เท่าทันตัวที่เสวยอารมณ์ เช่น เสวยสุขก็รู้ว่าสุข เสวยทุกข์ก็รู้ว่าทุกข์ มีสติรู้อยู่อย่างนี้เรียกว่า เวทนานุปัสสนา

การมีสติพิจารณาความเป็นไปของจิตว่า ขณะนี้จิตของเรามีราคะ โทสะ โมหะ หรือมีความฟุ้งซ่าน กำหนดรู้อย่างนี้ มีสติตั้งมั่นไม่เอนเอียงไปตามอารมณ์ของจิต ย่อมจะรู้เท่าทันว่าจิตก็เป็นเพียงสักว่าจิตเท่านั้น ไม่ใช่สัตว์ บุคคล เป็นต้น เรียกว่า จิตตานุปัสสนา

การมีสติกำหนด พิจารณาธรรมซึ่งเกิดกับจิตเป็นอารมณ์ ธรรมในที่นี้ท่านหมายเอานิวรณ์ 5 เมื่อธรรมเหล่านี้เกิดขึ้น ก็มีสติรู้เท่าทันความเป็นไป เรียกว่า ธรรมานุปัสสนา

วิเคราะห์ได้ว่า นักกีฬาระดับอัจฉริยะนี้ ต้องเคยฝึกสติปัฎฐาน 4 มาก่อนในภพชาติใด ภพชาติหนึ่งมาก่อน จนถึงระดับบรรลุฌาน เมือได้เกิดมาเป็นมนุษย์อีกครั้ง ความรู้สึกนั้นยังฝังอยู่ในจิต ที่เราเรียกว่าพรสวรรค์ บวกกับการฝึกฝนฟื้นฟูใหม่ ผลที่ได้คือสติที่ไวกว่าปกตินั่นเอง ตัวอย่างหนึงเช่น ไมเคิล จอร์แดน อดีตนักบาสอันดับหนึ่งของโลก ขณะที่เขาลอยตัวไปที่แป้นเพื่อชู้ตลูกบาส ระหว่างลอยตัวอยู่กลางอากาศ เขาหลบหลีกการปัดลูกของคู่แข่งได้ทุกเสี้ยววินาที แสดงว่าสติของเขาจับอยูที่การเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลา กายานุปัสสนา เป็นการกำหนดสติไปจับไว้ที่ความรู้สึกทางกาย การเคลื่อนไหวของกายในทุกอิริยาบถ เช่น ยืน เดิน นั่ง นอน เกา กระพริบตา ยุบหนอ พองหนอ เดินจงกรม กำหนดอิริยาบถย่อย ผู้ที่ฝึกกายานุปัสสนาเป็นนิจ แม้จะไม่บรรลุนิพพานแต่ เมื่อได้เกิดใหม่ เขาจะมีความสามารถทางกายเหนือกว่ามนุษย์ทั่วไป และบางครั้งก็สามารถส่งผลในชาติภพปัจจุบัน เช่น ปรมาจารย์ ตั๊กม้อ ได้ถ่ายทอดวิชากายานุปัสสนาให้พระวัดเส้าหลิน โดยกำหนดเป็นท่าวรยุทธแทนการเดินจงกรม ปรากฎว่าวิทยายุทธ์วัดเส้าหลินเป็นที่หนึ่งในยุทธจักร แม้จะถูกรุมล้อมจากคู่ต่อสู้พร้อมๆ กันถึงสิบแปดคนก็ยังทำร้ายไม่ได้ เพราะพระวัดเส้าหลินมีสติที่ไวกว่ามาก สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ก็ทรงฝึกการยานุปัสสนาจากพระมหาเถรคันฉ่อง จนครั้งหนึ่งถูกทหารลักไวทำมู หลายร้อยคนรุมล้อมพระองค์อย่างโดดเดี่ยว แต่ก็ทำร้ายอะไรพระองค์ไม่ได้เช่นกัน อาชีพที่ต้องฝึก กายานุปัสสนา คือทหาร นักกีฬา นักมวย ดีไซเนอร์ นักดนตรี นักเต้น ฯลฯ



ไมเคิล จอร์แดน

พระมหาเถรคันฉ่อง



สมเด็จพระนเรศวรมหาราช


ปรมาจารย์ ตั๊กม้อ



อัจฉริยะของโลกที่เคยฝึกด้านเวทนานุปัสสนา จนสามารถจับความรู้สึกได้ แม้จะไม่บรรลุผลในชาตินี้เพราะกรรมเก่ายังตามมาสกัด เมื่อเกิดใหม่เขาจะมีความสามารถพิเศษด้านการจับความรู้สึก ตัวอย่างระดับโลก เช่น ซิกมุนด์ ฟรอยด์ บิดาแห่งจิตวิเคราะห์ เขาสามารถจับความรู้สึกของมนุษย์ แล้วนำมาสร้างเป็นทฤษฎีจิตวิเคราะห์อันลือลั่น ทอม แฮ้งค์ส นักแสดงระดับอัจฉริยะ ที่บอกว่าเขาเล่นได้ขนาดนั้นเพราะสามารถจับความรู้สึกได้ ยิ่งไปกว่านั้นผู้ที่ฝึก เวทนานุปัสสนายังสามารถล่วงรู้ไปถึงความรู้สึกของผู้อื่นได้ด้วย ที่เรียกว่า ญาญหยั่งรู้ใจคน เวทนานุปัสสนา คือการกำหนดสติไปจับไว้ที่ความรู้สึกทางใจ รู้เท่าทันความรู้สึก สุข ทุกข์ ดีใจ เสียใจ เจ็บ ปวด เกลียด โกรธ เฉยๆ ฯลฯ อาชีพทีควรฝึกอย่างยิ่งคือ นักแสดง นักประพันธ์ ผู้กำกับภาพยนต์ นักจิตวิทยา จิตแพทย์ นักสังคมสงเคราะห์ ฯลฯ


ซิกมุนด์ ฟรอยด์


ส่วนจิตตานุปัสสนา เป็นการกำหนดสติพิจารณาควารู้สึกทางจิตว่า ขณะนี้จิต มีราคะ โทสะ โมหะ หรือไม่ อย่างไร ผู้ที่บรรลุจิตตานุปัสสนาจะรู้เท่าทันอารมณ์ทุกชนิดของมนุษย์ อัจฉริยะของโลกที่เคยบรรลุ จิตตานุปัสสนาเช่น วิลเลี่ยม เช็คสเปียร์ เขาสามารถสร้างตัวละคร 1,200 แบบโดยตัวละครแต่ละตัวจะมีอารณ์ไม่ซ้ำแบบกันเลย คนที่ทำได้ขนาดนี้ต้องสมารถจับจิตได้เท่านั้น อาชีพที่ควรฝึกได้แก่ นักโฆษณา นักบริหาร ตำรวจ นักการเมือง นักเขียนบท ฯลฯ

วิลเลี่ยม เช็คสเปียร์

บทความจาก:

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น